Hayatımızı kolaylaştıran bilişim uygulamalarının kıymeti, zelzele felaketinde bir Sefer daha anlaşıldı.
Deprem üzere doğal afetlerin öncesinde ve sonrasında bilişim uygulamalarını kullanıldığına dikkat çeken uzmanlar, nihayet Kahramanmaraş zelzelesinde olduğu üzere, sivil cemiyet kuruluşlarının Twitter üzere mecralar üzerinden şahısların paylaştığı bilgilere dayanarak Hadise yerlerine ulaştığına dikkat çekiyor.
Akıllı telefonların, erken İkaz sistemlerini tamamlayan en Kıymetli araçlardan olduğunu belirten uzmanlar, İHA’ların da yer ve hasar tespitindeki kıymetine işaret etti. Uzmanlar, afetlere hazırlık sürecinde sanal simülasyonların kullanılabileceğini, sanal simülasyonlar kullanılarak bir metaverse ortamında gerçeğe Fazla yakın senaryolar ile eğitimin sağlanabileceğini vurguluyor.
Üsküdar Üniversitesi Mühendislik ve tabiat Bilimleri Fakültesi Bilgisayar Mühendisliği (İngilizce) Araştırma Vazifelisi Gamze Nilsu Çolak, Özellikle doğal afetlerde değeri bir Defa daha anlaşılan bilişim uygulamalarına ait değerlendirmede bulundu.
Her türlü afet süreci ve stratejisi evvelce planlanmalıdır
Yaşanılan ve yaşanması olası krizler bir süreç olarak ele alındığında oluşum ve gelişim etapları olduğunu belirten Gamze Nilsu Çolak, “Eğer oluşum basamağında Gerekli kriz idaresi yapılamaz, tedbirler alınmaz ve riskler azaltılmazsa, kriz gelişim basamağına sevk edilmiş olur. mesela afetlere müdahale edilirken Fazla sayıda Ulusal ve milletlerarası kuruluşlar hatta vatandaşlar, bütün yeterli niyetiyle birebir anda aksiyon almaya çalıştığı için ortaya bir koordinasyonsuzluk çıkabilmektedır. Daha evvelki afet deneyimleri göstermiştir ki her türlü afet sürecinin hazırlığı, planları ve stratejisi evvelce belirlenmelidir. Bu hazırlıklar yapılırken Yapay zekadan faydalanılarak bütün senaryolar kriz öncesinde hazırlanıp işlenebilir. Oluşturulan bu senaryolara karşı mümkün aksiyon planları oluşturulur.” dedi.
Afetlere hazırlık sürecinde sanal simülasyonlar kullanılabilir
Afetlere hazırlık sürecinde sanal simülasyonların kullanılabileceğini kaydeden Gamze Nilsu Çolak, “Var olan sistemlerle etkin olarak ilgilenen çalışanlar ve gönüllüler, sanal simülasyonlar kullanılarak bir metaverse ortamında gerçeğe Fazla yakın senaryolar ile eğitilebilirler. Kriz anındaki Yönetim başarılı bir bağlantı süreciyle mümkündür. Hele ki saniyelerin insan hayatında tesirli olduğu zelzele üzere kriz anlarında, bilginin en yanlışsız hali en süratli biçimde yardım örgütlerine ve kitlelere aktarılmalıdır. Bu da birçok probleme tahlil sağlayan teknolojiyle ve bilişim uygulamalarıyla sağlanır.” diye konuştu.
Sosyal medya üzerinden paylaşılan bilgiler Kıymetli bilgi sağladı
Araştırma Vazifelisi Gamze Nilsu Çolak, afetler için Özel olarak geliştirilmiş uygulamaların yanı Dizi kitle kaynak (crowdsourcing) denilen acil durum bilgi sisteminin oluşturulması süreciyle de toplumsal medya üzerinden bilgi paylaşımı yapılabildiğini Anlatım etti. Çolak, “11 vilayetimizi etkileyen Kahramanmaraş sarsıntısında olduğu üzere, sivil cemiyet kuruluşları Twitter üzere mecralar üzerinden bireylerin paylaştığı bilgilere dayanarak Hadise yerlerine intikal etmektedirler. Yalnızca afet anında değil, afet öncesinde de toplumun afet risklerine karşı şuur seviyelerinin arttırılması üzere konularda bilişim uygulamalarından ve toplumsal mecralardan yararlanılmaktadır.” dedi.
Teknoloji krizlerin önlenmesinde de yer alabiliyor
Son devirlerde doğal afetlere beşerî risklerin de eklendiğini kaydeden Araştırma Vazifelisi Gamze Nilsu Çolak, “Küresel ısınma, süratli ve plansız kentleşme, Etraf kirliliği üzere etkenler insanlığı günden güne daha Fazla risk altında bırakıyor. Teknoloji yalnızca kriz durumlarında değil aslında bu krizlerin öngörülmesinde hatta tahminen önlenmesinde ya da en Üzücü senaryoda hazırlıklı olunabilmesinde de yer alıyor. Teknolojinin afet idaresinde alabileceği rollerin Mevcut olduğunu söyleyebiliriz. mesela sensörler, taşınabilir internet ve objelerin interneti (IoT) ile toplanan datalarla ile gerçekleştirilen modeller sayesinde tehditler evvelden tespit edilebilir ve modelleme sistemleri ile Önlem alınması sağlanır. mesela sensörler sayesinde Avusturalya, Endonezya, Fransa üzere ülkeler denizlerdeki sismik hareketleri takip ediyor ve karşıt durumlar ile tsunamilerin erken tespitini sağlayabiliyor.” diye konuştu.
Arama kurtarmada “bilgi akışı” hayati önemde
Kriz esnasında teknolojinin yapabileceklerinin başında arama kurtarma çalışmalarına ait bilgi akışının geldiğini kaydeden Çolak, “Facebook, Twitter, WhatsApp gibi sosyal medya uygulamaları sayesinde gerçek vakitli olarak yardım çalışmalarına muhtaçlık olan alanlara takımların yönlendirilmesi sağlanıyor. Keza 2012 yılında Karayipler’de meydana gelen ve ilerleyen Sandy Kasırgası’nda, afet ile ilgili atılan 20 milyon tweet sayesinde yardım çalışmaları koordine edilebilmişti.” dedi
Mobil uygulamalar hayatı kolaylaştırabilir
Cep telefonlarına çarçabuk indirilen bazı mobil uygulamaların da kriz durumlarında hayatı kolaylaştırabileceğini belirten Gamze Nilsu Çolak, “Bu düşük maliyetli aplikasyonlar, insanların gereksinimi olan bilgileri sunarak afetten korunmayı ve hayatta kalmaya yönelik ipuçları almayı sağlıyor. Centers for Disease Control & Prevention (CDC), My Hurricane Tracker, QuakeFeed ise bunlardan kimileri. OneEvent isimli Öbür bir uygulama ise yerdeki ısı ve nem oranı üzere ibareleri takip ederek yangın ve su basması üzere durumları evvelden bildirebiliyor.” dedi.
Akıllı telefonlar erken İkaz sistemlerinin tamamlayıcısı
Akıllı telefonların günümüzde erken İkaz sistemlerini tamamlayan en Kıymetli araçlar olduğunu kaydeden Çolak, şunları söyledi:
“Akıllı telefonlar, erken İkaz sistemlerini tamamlayan en Kıymetli araçlardan olup nihayet teknolojiyle Birlikte Fazla kısa müddette bölgedeki herkese ulaşarak coğrafik bilgi sistemlerinden de yardım alarak Hadise yerinin tam koordinatlarını ve kaçış noktalarını uygulamalar üzerinden gösterebilmektedir. Birtakım taşınabilir uygulamalar ise zelzele anında internetin ve şebekelerin apansız çöktüğü anlarda, yalnızca Bluetooth ya da Wi-Fi kullanarak yakın etraftaki beşerlerle haberleşme imkanı sağlamaktadır. mesela Signal Offline uygulaması Lokal bir ağa bağlı olmadan etraftaki kullanıcılara Wi-Fi üzerinden metin, görsel, ses üzere mesajlarınızı ulaştırıyor. Bridgefy ise aygıtınızı Bluetooth üzerinden erişim alanındaki öteki aygıtlardan biriyle eşleştiriyor. Ağa ne kadar Fazla şahıs katılırsa o kadar büyüyor ve iletileşme imkânı tanıyor.”
İHA’lar yer ve hasar tespitine Yardımcı oldu
Arama ve kurtarma çalışmalarında yardıma muhtaçlığı olan afetzedelerin yer tespitinde ve binaların hasar tespitinde kullanılan bir öbür teknolojinin ise insansız hava araçlarıdır (İHA) olduğunu belirten Gamze Nilsu Çolak, “Havadan çekilen manzaralardaki binalar ve yollar, Yapay zekâ ve makine öğrenmesi ile çıkarımlar yapılarak haritalar daha süratli oluşturulabilir. Drone teknolojisi ile geçmişteki birçok felakette onlarca hayat kurtardığı üzere, Google tarafından yardım materyallerinin afet bölgelerine İHA’larla gönderilmesi üzerine bir çalışma da yürütülmektedir.” dedi.
Çolak, afet idaresi esnasında gerek sınırların hasar görmesinden gerek Fazla Çok talep olmasından kullanılamaz hale gelen telekomünikasyon ağları ile ilgili olarak da açık kaynaklı portatif telekomünikasyon kuleleri geliştirildiğini de kaydederek “Bu kuleler portatif bir biçimde taşınarak muhtaçlık olan yerde Fazla kısa müddet içerisinde kurulabilir. Hatta birtakım modülleri Hadise yerinde 3D yazıcı ile bile oluşturulabilmektedir. Oluşum, Avustralya’da meydana gelen yanardağ patlamasının akabinde irtibatın sağlanamadığı Vanuatu’da test edilmiş ve başarılı olmuştur.” dedi.
Kaynak: (BYZHA) – ak Haber Ajansı
Yorum Yok