EÜ’ye TÜBİTAK’tan bir takviye daha

Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Kısmı Astrofizik Anabilim Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mesut Yıldız’ın “Gaz Devlerden Karasallara Gezegenlerin Yapısı ve Evrimi(GAYE)” başlıklı projesi TÜBİTAK “1001-Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projelerini Destekleme Programı” kapsamında desteklenmeye hak kazandı. Proje kapsamında Örnek gezegenler seçilerek içyapı modelleri geliştirilecek ve kimyasal bileşimleri belirlenecek.

Ege Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak, Prof. Dr. Yıldız’ı makamında ağırlayarak kutlama etti. Rektör Prof. Dr. Budak, “Gezegen bilimi ile ilgili olarak nihayet yıllarda yapılan çalışmalarla Kıymetli bilgilere ulaşılıyor. Üniversitemiz ilim insanları da bu doğrultuda nitelikli araştırmalar yürütüyorlar. Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Kısmından öğretim üyemiz Prof. Dr. Mesut Yıldız’ın geliştirdiği proje de TÜBİTAK tarafından desteklemeye Müsait bulundu. Hocamızı çalışmalarından Dolayı kutlama ediyor, muvaffakiyetler diliyorum” dedi.

Proje hakkında bilgi veren Prof. Dr. Mesut Yıldız, “Gezegen bilimi nihayet 25 yılda harikulade gelişme gösterdi. ESA’nın CoRoT, NASA’nın TESS ve Kepler Uzay vazifeleri ile yer konuşlu misyonların sağladığı bilgiler sayesinde, mutlaklaşan ötegezegen sayısı 5 bin 190’ı aştı. Bunların yaklaşık 600’ünün kütlesi ve yarıçapı müşahedelerden belirlenmiş durumda. Bu bilgiler gezegenlerin yapısını, oluşumunu ve evrimini anlamamız açısından hazine niteliğindedir. ‘Gaz Devlerden Karasallara Gezegenlerin Yapısı ve Evrimi’ projemiz kapsamında Örnek gezegenler seçilerek içyapı modelleri geliştirilecek ve kimyasal bileşimleri belirlenecek. Elde edilecek sonuçların, yaşama elverişli gezegenler de dâhil gezegenlerin oluştuğu disk sürecini ve oluştuktan sonraki buharlaşma süreçlerini daha âlâ anlamamızı sağlamasını amaçlıyoruz” dedi.

Ötegezegenler hakkında da bilgi veren Prof. Dr. Yıldız, “Ötegezegenler üç kümede toplanabilir. Bir yanda Fazla geniş bir ve görece dar bir yarıçap aralığında yer Meydan gaz devler, öbür uçta ise karasal gezegenler. Ortada ise özellikleri Fazla değişkenlik gösteren Neptün altı ve üstü gezegenler. Gezegen yarıçapı üzerinde birçok Öğe tesirlidir. Bazen gezegenler barınak yıldızlarına o kadar yakın ki yüzeyleri bile kavruluyor. Gaz devlerin en büyükleri en Fazla aydınlatılanlardır. Jüpiter ise Güneş’e Fazla Irak olduğu için buzdan bir yüzeye sahip ve kütlesine nazaran daha Ufak hacme ve yarıçapa sahiptir. Yakın olan gaz gezegenler, gelgit tesirine de maruz kalıp daha da ısıtılır ve şişer. Bu tesirlerin yanı Dizi gezegenlerin kimyasal bileşimleri de yarıçapları üzerinde epeyce tesirlidir. Bir tarafta taş ve demirden oluşan yer gibisi karasal gezegenler, öbür tarafta ise bol ölçüde hafif hidrojen ve helyum elementlerinden oluşmuş gaz devler. Gezegenlerin yapıları ve oluşum süreçleri birbirinden Fazla farklı. Gaz devler gezegen sisteminin yuvası olan diskte bulunan gazlar kaybolmadan oluşarak bünyesine hidrojen ve helyumu da katarken, karasal gezegenler disk gazı kaybedince oluştuğundan temel olarak ağır elementlerden oluşmaktadır” dedi.

“Uzayda canlılar tahminen de sandığımızdan daha yaygın”

Yaşama elverişli kaideleri olan diğer gezegenler bulunduğunu söyleyen Prof. Dr. Yıldız, “Keşfedilen karasal gezegenlerden 58’inde fizikî şartların yaşama elverişli olduğu varsayım edilmektedir. Bu gezegenler ortasında bize en yakın yıldız Yakın Erboğa’nın barındırdığı ötegezegen de var. Uzayda canlılar tahminen de sandığımızdan daha yaygın. Gezegen içyapıları Ufak ve Aka ölçekte fizik bilgimizin sınandığı ve geliştirildiği alanlardır. çağdaş metot ve araçlarla her üç gezegen kümesi için içyapı modelleri yaparak gezegenlerin yapısını belirleyen etkenlerin detaylı araştırılması gerekiyor” diye konuştu.